‘Fijn dat je gebeld hebt gister… Ik hou van je.’ Het is niet de definitieve hereniging van Nederlands favoriete knipperlichtstel uit seizoen 58 van Love Island, maar waren de afscheidswoorden van Mark Rutte aan oppositieleider Jesse Klaver. Het bleek een voorbode voor hoe een pittig debat over de val van het kabinet veranderde in een ongemakkelijke afscheidsreceptie voor de premier. Zeker na de speech van Geert Wilders – meer dan een decennia Rutte’s grootste criticaster – die lovend was over ‘de persoon’ Mark Rutte en zelfs de lachers op zijn hand kreeg met een flauwe grap over hoe hij ooit de premier het politieke vak heeft geleerd, maar dat Rutte daar ‘niet zo graag meer aan herinnerd wordt’.

Politiek is geen spelletje

Het onderonsje tussen Rutte en Klaver leidde tot een cynische tweet van publiekspitbull Tim Hofman: ‘Oprecht gezocht naar een Lucky TV-logo, maar dit is gewoon echt hoe oppositie en heersende macht met elkaar zijn.’ Begrijpelijke kritiek van iemand die zijn levenswerk maakt van het opkomen voor achtergestelde burgers tegen al het lelijks in onze samenleving. Door zó vriendschappelijk met elkaar om te gaan na elkaar jaren in de haren te vliegen reduceerden Rutte en Klaver de politiek tot een spelletje. 

Het gesprekje deed mij denken aan mijn eigen voetbalwedstrijden. Je deelt een tikkie uit aan je directe tegenstander, belandt even later in een opstootje, maar na het fluitsignaal grijns je naar je elkaar en loop je met een vriendschappelijk praatje het veld af. Het enige verschil: voetbal is ook echt een spelletje. Voor de slachtoffers van 14 jaar Rutte is de politiek dat absoluut niet. 

Klefheid politieke elite vergroot kloof politiek en burger 

En na een politiek jaar waarin de termen ‘vertrouwen terugwinnen’ en ‘de kloof tussen politiek en burger dichten’ in iedere politieke analyse terugkwamen, bevestigt de kleffe sfeer in de Kamer vooral het beeld dat de afgehaakte Nederlander heeft van de politiek: het is een poppenkast en achter de schermen maakt de elite zich helemaal geen zorgen om de problemen van de burger. 

Ook daar valt wat voor te zeggen na de lacherige liefdesverklaringen over en weer. Maar is dat helemaal terecht? Of is het noodzakelijk dat politici hun werk en persoonlijke relaties van elkaar gescheiden houden? Het is immers makkelijker compromissen sluiten (lees: het land besturen) als je met elkaar door één deur kan. 

Werk en persoonlijke relaties gescheiden houden

En het maakt het werk leuker, of beter gezegd: draaglijker. De afgelopen jaren is de politiek – door het open riool dat sociale media heet – er geen fijnere werkplek op geworden. Sigrid Kaag stelt zich niet nogmaals verkiesbaar omdat haar persoonlijke leven en werk als politicus ongewild door elkaar zijn gaan lopen: ze wil haar gezin de vele bedreigingen niet langer meer aandoen. En het zal het geen toeval zijn dat Wopke Hoekstra, Hugo de Jonge, Carola Schouten, Marnix van Rij, Hanke Bruins Slot en Pieter Heerma allemaal geen lijsttrekker willen worden of zelfs helemaal stoppen als politicus. Sowieso neemt de zittingsduur van Tweede Kamerleden al jaren af, terwijl het aantal bedreigingen blijft stijgen. Moeten politici elkaar buiten het werk om dan ook nog naar het leven gaan staan? 

Wel transparant

Hoewel het politiek gezien niet opportuun lijkt om je als oppositieleider voor een draaiende camera zo klef in te laten met je grootste politieke rivaal, lijkt het onvermijdelijk dat je sympathie ontwikkelt voor iemand die jarenlang in hetzelfde schuitje heeft gezeten. Net als op het voetbalveld. 

Zo gaf het afscheid van Rutte een zeldzaam inkijkje in hoe het er in Den Haag achter de schermen aan toe gaat. Gemoedelijker en met meer begrip voor elkaar dan de samenleving denkt of misschien zelfs hoopt. Het lijken haast wel gewone mensen, en volgens mij is dat precies wat wij ook in de toekomst van onze politici moeten vragen. Ironisch genoeg was de politiek onder Rutte nog nooit zo transparant.