Fossiel! Symbool voor oude politiek! Geen frisse wind! Een oude witte man! Van links tot rechts klonk kritiek op de keuze van Verenigd Links om met Frans Timmermans de verkiezingen in te gaan. Hoewel het commentaar vanaf de rechterzijde van het politieke spectrum te verwachten viel, qua staat van dienst valt er tenslotte weinig op hem af te dingen, verbaasden de kritische geluiden vanaf links mij des te meer.  

Het dilemma van progressief Nederland

Veel van mijn leeftijdsgenoten hebben nog nooit een links kabinet meegemaakt. Niet voor niets werd ‘ik geef een nier voor geen Rutte IV’ zelfs een populaire leus onder progressieve jongeren in aanloop naar de vorige Tweede Kamer verkiezingen. Maar toch lijkt het besef dat Frans Timmermans misschien wel hun beste kans van de afgelopen decennia is om de rechtse hegemonie te doorbreken nauwelijks door te dringen (met VVD en NSC de meest serieuze kanshebber om de grootste de worden). Want over het feit dat het wel héél ironisch is dat een oude witte man de leider op links moet worden kan progressief Nederland zich maar moeilijk heen zetten. 

Verleidelijk, maar onverstandig om Timmermans op zijn fysiologische eigenschappen af te rekenen. Want daarin schuilt precies zijn kracht: de van top tot teen progressieve, idealistische, radicaal linkse politicus wint geen verkiezingen in Nederland. Net zoals dat mensen het aantal anti-institutionele rechtsextremisten structureel overschatten door de overmatige media-aandacht die deze groep krijgt (wie het hardst schreeuwt, krijgt het podium), geldt dat net zo goed voor het aantal all-inclusive ‘deugers’ op links.

Links Nederland is soms ook conservatief 

Het lijkt in het publieke debat soms alsof de Exctinction Rebellion’s en BIJ1’s van de wereld alle progressieven vertegenwoordigen, maar niets is minder waar. Een groter deel van Nederland vindt het prima om een oude witte man aan het roer te hebben staan en is helemaal niet zo blij met genderneutrale toiletten. Niet voor niets was de doe-maar-normaal-dan-doe-je-al-gek-genoeg-campagne van BBB zo’n groot succes. Wel vindt de meerderheid van Nederland dat de overheid meer tegen klimaatverandering moet doen. 

Klimaatzorgen als gemene deler

Electoraal gezien is het dan ook logisch dat Timmermans zich vooral op dat laatste onderwerp profileert. Want wil je de Nederlanders die op twee gedachten hinken (meer doen voor het klimaat is oké, maar onzijdige voornaamwoorden vind ik nog een beetje spannend) massaal achter je krijgen? Dan is een gematigd links, uiterst diplomatiek, politiek zwaargewicht als Timmermans de beste kans sinds hele lange tijd. Over één ding is iedereen op links het namelijk volmondig eens, snelle en grondige klimaatmaatregelen zijn absoluut noodzakelijk. 

Voorzichtig progressieven over de streep te trekken

Dat het wéér van een oude witte man moet komen zal voor veel maatschappelijke minderheidsgroeperingen een harde waarheid zijn, maar in een tot in de diepste vezels centrumrechts land kan een vleugje rechts pragmatisme geen kwaad, de VVD liet notabene een kabinet vallen om zich goed te positioneren voor deze verkiezingen. Dus droom je al jaren van een progressief kabinet? Laat het oude-witte-mannen-probleem even voor wat het is en roep vol overgave dat de enige ware opvolger van Rutte ‘zeer ervaren’ moet zijn, en ‘het klappen van de zweep in het centrum van de macht’ moet kennen. Alleen zo trek je de voorzichtig progressieven over de streep en maak je kans op de macht. Want wanneer een stevige ruk naar links alleen maar averechts werkt, dan zijn kleine stapjes aan de hand van de ‘oude’Timmermans misschien wel de enige manier. Beter één progressief vogeltje in de hand, dan tien in de lucht.